Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2013

Η Μ Ι Ο Ν Α Σ



                         Τ Ο   Μ Ο Υ Λ Α Ρ Ι  (ημίονος)
              Του  Δακανάλη  Μανόλη πρώην Αγρονόμου

     Του  μουλάρι - ημίονος είναι ένα ζώο νόθο, προέρχεται από διασταύρωση πατέρα επιβήτορα γάιδαρο και μητέρα φοράδα ή από μητέρα γαϊδούρα και πατέρα άλογο (γαϊδουρομούλαρο), ημίονος = μισός όνος.
     Το πιο συνηθισμένο είναι το μουλάρι από μητέρα φοράδα (αλογομούλαρο). Έχει το ίδιο ανάστημα με το άλογο, αλλά με πόδια γαϊδουριού με μικρές οπλές. Τα αυτιά του είναι μεγάλα, κοντή χαίτη με λίγες τρίχες όπως και το άλογο. Στο χρώμα μοιάζει της μάνας μελανό , ενώ στο γκάρισμα μοιάζει του πατέρα.
     Το μουλάρι που προέρχεται από μητέρα γαϊδούρα και πατέρα άλογο (γαϊδουρομούλαρο) είναι κατώτερης ράτσας. Είναι πιο κοντό, με μεγάλα αυτιά και μικρότερο κεφάλι από αυτό του αλόγου. Από τον πατέρα κληρονομεί το χρεμέτισμα (γκάρισμα). Τα μουλάρια δεν γεννούν είναι στείρα, έχουν παρουσιαστεί  σπάνιες γεννήσεις και τις ονομάζουν κατ΄ εξαίρεση εγκυμοσύνες. Αμφότερα τα μουλάρια συνδυάζουν πολλά προτερήματα και έχουν αξιόλογη εμπορική αξία. Η ανάπτυξη τους αργεί και τα βάζουν σε δουλειά (τα στρώνουν όπως λένε στα χωριά) μετά τον 4ο χρόνο.
      Δουλεύει ακάματα ίσαμε τα τριάντα του χρόνια, που αρχίζει να γερνάει. Έχει σταθερό βήμα, δύναμη, θάρρος και πείσμα. Βαδίζει με άνεση και σιγουριά σε ορεινούς δρόμους, γι΄ αυτό  το προτιμούν στις ορεινές χώρες και στα ορεινά χωριά. Μπορεί να μεταφέρει άνετα τη μέρα περίπου 150 κιλά φορτίο σε απόσταση 30-40 χιλιομέτρων.  Δεν εξαντλούνται οι δυνάμεις του και αν ακόμα δεν τρέφεται καλά. Το χρησιμοποιούσαν ως το φορτηγό της εποχής. Τα μουλάρια τα έβαζαν και όργωναν χωράφια με άροτρο και ήταν τα τρακτέρ της εποχής.
     Το μουλάρι σπάνια προσβάλλεται από διάφορες ασθένειες από τις οποίες συνήθως προσβάλλεται το άλογο. Είναι πανέξυπνα ζώα και από τη φύση τους καχύποπτα, μέχρι να εμπιστευθούν τον άνθρωπο. Με την κατάλληλη εκπαίδευση με ήπιο τρόπο, με υπομονή και μεθοδικότητα ο άνθρωπος μπορεί να βελτιώσει τα χαρακτηριστικά τους. Τα μουλάρια τα χαρακτηρίζει η ξεροκεφαλιά και δεν είναι τίποτα άλλο από το ταλέντο για  την αυτοπροστασία τους. Ο όρος μουλάρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάποιο που είναι ιδιαίτερα επίμονος (μουλάρωσε).  
     Ο ημίονος συνδέεται στενά με την πολιτική ιστορία του ανθρώπου τουλάχιστο πριν από 3000 χρόνια. Η  πρώτη πηγή που αναφέρεται στα συγκεκριμένα ζώα είναι η Ιλιάδα του Ομήρου.  Οι αρχαίοι έλληνες εκτιμούσαν ιδιαίτερα την ορειβατική ικανότητα του ημιόνου και μάλιστα την είχαν ονομάσει «Ορέα». Έχει την ικανότητα του προσανατολισμού και της μνήμης, ώστε να βρίσκει πάντα με ακρίβεια το σωστό δρόμο.
    Παλιότερα οι στρατοί είχαν πολλά μουλάρια, για να μεταφέρουν τρόφιμα, κανόνια, πολεμοφόδια και διάφορα άλλα εφόδια στα βουνά. Οι στρατιώτες που τα οδηγούσαν και τα φρόντιζαν λέγοντα «ημιονηγοί». Στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο 1940-41, τα μουλάρια βοήθησαν πολύ το στρατό μας, που πολεμούσε στα απόκρημνα, κακοτράχαλα και χιονισμένα βουνά της Αλβανίας. Τα μουλάρια τα επιστράτευε ο στρατός με ειδικά δελτία επιστράτευσης, αφού προηγουμένως τα  κατέγραφε σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το 1970 υπήρχαν συνολικά 176.492 μουλάρια σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές.
      Το Απρίλιο του 1990 έγινε μια τέτοια επίσημη καταγραφή για τις ανάγκες του στρατού. Στην περιοχή του Γραφείου Αγροτικής Ασφάλειας (Αγρονομείο Μοιρών) που υπηρετούσα ως προϊστάμενος, καταγράφηκαν από τους αγροφύλακες 75 μουλάρια: στις Μοίρες 7, στη Μητρόπολη 6, στις Γκαγκάλες 2, στου Ρουφά 10, στο Μορόνι 2, στο Ζαρό 29, στη Γέργερη 10, στα Άνω Μούλια  4 και στη Βασιλική 5. Αλήθεια πόσα μουλάρια σήμερα υπάρχουν στα παραπάνω χωριά; Τη θέση τους  έχουν πάρει τα αγροτικά αυτοκίνητα.
     Στη Σαντορίνη, στη Λίνδο της Ρόδου, στον Όλυμπο και  σε άλλα κυρίως ορεινά μέρη της Ελλάδας υπάρχει ένας ικανός αριθμός ημιόνων για τη μεταφορά των τουριστών και εφοδίων. Στην πατρίδα μας έχει μειωθεί πάρα πολύ ο αριθμός τους, και αυτά τα συμπαθή ζώα που τόσα έχουν προσφέρει στον άνθρωπο διαχρονικά ίσαμε σήμερα, τείνουν να εξαφανιστούν.-
    Πηγές: Εγκυκλοπαίδεια  ΥΔΡΙΑ. Ο ίππος και η εκτροφή του.
                Βικιπαίδεια ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια.
                 Φωτογραφίες Μανόλης Δακανάλης.

Στη Σαμαριά 4-8-2012

Σαμαριά 4-8-2012

    
Μουλάρια και γαϊδούρια στη Λύνδο

΄Ορχος Μοιρών στα μέσα της δεκαετίας 1960

Άλογο στο Αστρακιανό φαράγγι

Άλογο στο Αστρακιανό φαράγγι.

Μουλάρι στα Βορίζα

Άλογο στα Βορίζια

Γαϊδούρια και μουλάρια στηυ Λύνδο

μουλάρια και άλογα στη Σαντορίνη





Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2013

ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΚΝΗΜΙΔΑ ΚΑΙ ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ



                    KΝΗΜΙΔΑ   -   ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ
          Του Δακανάλη  Μανόλη αντιπροέδρου ΕΟΣ. Μοιρών
      Οι πιο ψαγμένοι ξέρουν και αναζητούν τη μαγεία σε  μοναδικές τοποθεσίες, με την παρθένα και αλώβητη μέχρι σήμερα φύση. Τούτη την περιοχή τη βρήκαμε πίσω από τη βιτρίνα που λέγεται «Καμένα Βούρλα». Είναι η Κνημίδα ένας μικρός ορεινός όγκος, που είναι συνέχεια του όρους Καλλίδρομο.
      Το πρωί της 26ης Οκτωβρίου 2013 σαράντα τρεις ορειβάτες των ορειβατικών συλλόγων Ηρακλείου, Μοιρών (15 άτομα) και Ρεθύμνου (3 άτομα) με αρχηγό την Ζουμπούλι Βολονάκη  αποβιβαστήκαμε στον Άγιο Κωνσταντίνο. Ακολουθήσαμε ένα χωματόδρομο και από τη ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής πήραμε ένα ανηφορικό μονοπάτι που ελίσσονταν μέσα σε δάσος που αποτελούνταν από πεύκα, πρίνους, αζίλακες, τραμιθιές (κοκορεβυθιές) και κουδουμαλιές. Σε κάποιο σημείο περάσαμε το φαράγγι του Μέγα Ρέματος, στο οποίο  μια ομάδα εκπαιδευμένων ορειβατών  μας με οδηγό το Λουκά Πρατήλα, άρχισε να κάνει canyoning (καταρήχηση με σχοινιά και κρίκους).
       Συναντήσαμε υπέροχους καταρράχτες, οι οποίοι  ήταν άνυδροι λόγω της παρατεταμένης φετινής ξηρασίας. Λίγο πριν την κορφή συναντήσαμε  ένα πανέμορφο γραφικό οροπέδιο κατάφυτο γύρωθε με έλατα και άλλα δασικά δέντρα. Η θέα από την κορφή Αέρας (865μ) προς τον Άγιο Κωνσταντίνο, τον Ευβοϊκό Κόλπο και την Εύβοια ήταν εντυπωσιακή. Η όλη πορεία ήταν πολύ ευχάριστη και κράτησε περίπου 4 ώρες.
     Εγκατασταθήκαμε σε ξενοδοχεία στην όμορφη κωμόπολη της Αμφίκλειας (400μ), που είναι κτισμένη στις  βόρειες υπώρειες του Παρνασσού και απλώνεται στην κοιλάδα του Κηφισού. Αποτελεί ζωντανό κοινωνικό, εμπορικό, αγροτικό κέντρο με καπνά, βαμβάκι και σιτηρά. Έχει κυρίως χειμερινό τουρισμό εξ αιτίας των χιονοδρομικών κέντρων του Παρνασσού. Στην περιοχή βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης Αμφίκλειας, την οποία κατέστρεψε ο Ξέρξης το 364 πχ. Η Αμφίκλεια φημίζεται για τα γραφικά της καλντερίμια και τις αρχιτεκτονικές αυλόπορτες.
     Παρνασσός 27  Οκτωβρίου από Τιθορέα:   Η όμορφη Τιθορέα ή Βελίτσα μέχρι το 1928 (440μ) είναι κτισμένη στις βαρειοανατολικές πλαγιές του Παρνασσού, στην οποία υπάρχουν λείψανα και τείχη αρχαίας πόλης. Στην Επανάσταση του 1821 ήταν το λημέρι του Οδυσσέα Ανδρούτσου.
    Η ανάβαση για τις κορφές του Παρνασσού γίνονταν από ένα μονοπάτι που ελίσσονταν στις αριστερές πλαγιές της μεγάλης χαράδρας Βελίτσα, που αρχίζει από την κορφή του Παρνασσού και καταλήγει στην Τιθορέα. Στη δεξιά πλαγιά του φαραγγιού υπάρχουν εκτεταμένες κάθετες ορθοπλαγιές με πολλές σπηλιές. Δεσπόζει της περιοχής η σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου και των παλικαριών του ριζωμένη στο βράχο με απότομη είσοδο, την οποία χρησιμοποιούσε στις δύσκολες στιγμές.
       Τη μακία βλάστηση διαδέχτηκε το δάσος από πανύψηλα έλατα, μέσα στα οποία συναντήσαμε το γραφικό εκκλησάκι του Αι Γιάννη. Οι ορειβάτες χωριστήκαμε σε δυο ομάδες, οι πεζοπόροι ακολούθησαν το μονοπάτι 22, που αρχίζει από την Πάρνηθα και καταλήγει στον Παρνασσό. Η ανάβαση αποδείχτηκε, ότι ήταν πάρα πολύ ανηφορική και απίστευτα δύσκολη. Κάθε ορειβάτης έφθανε μέχρι εκεί που τον εγκατέλειπαν οι δυνάμεις του και επέστρεφε. Τελικά  για την κατάχτηση της δύσκολης και απότομης κορφής του Λιάκουρα (2457μ), έβαλαν φτερά στα πόδια τους και ανέβηκαν οι: Γιάννης Γιανασούλης οδηγός κάτοικος της περιοχής, Λυραντζάκης Μιχάλης του Ηρακλείου και οι Ντρετάκης Μανώλης, Σαββάκης Νεκτάριος, Ιερωνυμάκης Κώστας και η Σελήνη Ρούξτερ Ρούσμαν των Μοιρών. Η υψομετρική διαφορά που έκαναν ήταν 2000 μέτρα κατά την  άνοδο και άλλα τόσα  για την κάθοδο, κράτησε συνολικά 12 ώρες και επέστρεψαν νύχτα. Τους αξίζουν θερμά συγχαρητήρια από όλους μας.
      Ο Παρνασσός ο οποίος είναι ένα πανέμορφο βουνό, αποτελεί το νοτιότερο τμήμα της Πίνδου και ορθώνεται πάνω από τους ξακουστούς Δελφούς και τη γραφική Αράχοβα.  Πήρε το όνομα  από τον Παρνασσό γιό του Ποσειδώνα και της νύμφης Κλεοδώρας. Σύμφωνα με το μύθο ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα επέζησαν μετά από φοβερό κατακλυσμό μέσα σε κιβωτό, που επικάθησε  στο όρος Παρνασσός. Τον κατακλυσμό αυτό προκάλεσε ο παντοδύναμος Δίας, για την υπερβολική ασέβεια  των ανθρώπων που επικρατούσε στη γη και έγινε το έτος 1796 πχ. Έτσι  λέγεται σώθηκε το ανθρώπινο γένος  (Παπαρρηγόπουλος 1924, τόμος Α΄σελ.27).
     Οι δυο υψηλότερες κορφές του βουνού Λιάκουρα (2457μ) και ο Γεροντόβραχος (2.367μ) στέκονται υπερήφανες. Γύρω υπάρχουν δεκάδες άλλες μικρότερες κορφές, ανάμεσα στις οποίες περιβάλλονται μικρά οροπέδια και αλπικά οικοσυστήματα. Μια έκταση 36.295 στρεμμάτων έχει ανακηρυχθεί από το 1938 Εθνικός Δρυμός. Δυο χιονοδρομικά κέντρα λειτουργούν στο Κεφαλάρι και στη Φτερόλακα.
     Η δεύτερη ομάδα ακολούθησε μια δύσκολη τεχνικά πορεία που απαιτούσε εκπαιδευμένους ορειβάτες με ειδικό εξοπλισμό. Έφτασαν στη θέση Διπόταμα, όπου σμίγουν τα φαράγγια Ποτιστήδες και  Τρύπης με το μεγάλο ρέμα της Βελίτσας, πάνω στο οποίο έτρεχαν κατάκρυα και κρυστάλλινα νερά. Στη συνέχεια ακολούθησαν τσιμενταγωγό νερού, δύσκολα περάσματα και γκρεμνά στα οποία υπάρχουν συρματόσχοινα τύπου via ferrata και ασφαλίζονταν με γάντζους. Στη θέση Τρούπα μέσα από τα σπλάχνα του βουνού εκτοξεύονται μεγάλες ποσότητες κρυστάλλινου νερού, ενώ λίγο πιο πέρα βρέθηκαν μπροστά σε ένα καταρράχτη ύψους 80 μέτρων. Επέστρεψαν από το ίδιο δρομολόγιο και συναντηθήκαμε στην γραφική Τιθορέα.
      28 Οκτωβρίου: Αμφίκλεια – Αγιαρσαλή – Άγιος Ιωάννης- Αμφίκλεια.
      Ημέρα Εθνικής μας υπερηφάνειας για τη νίκη κατά του φασισμού με σημαιοστολισμούς και δοξολογίες. Η Ελλάδα μας περνά μια δύσκολη οικονομική κρίση και έχει  χάσει μέρος της Εθνικής μας κυριαρχίας. Την κατάντια  αυτή την έφεραν οι ευφάνταστοι πολιτικοί μας, θα  έπρεπε να ντρέπονται έναντι των προγόνων μας. Θα τους κρίνει ο λαός, η ιστορία και θα είναι παράδειγμα προς αποφυγή στις επερχόμενες γενιές.
       Αναχωρήσαμε από την όμορφη Αμφίκλεια με κατεύθυνση το φαράγγι Κεραμίδι, ακολουθώντας ένα πολύ ανηφορικό μονοπάτι, που ελίσσονταν μέσα στο δάσος από  πρίνους και έλατα. Διασχίσαμε  πολλές σάρες χαρακτηριστικό της περιοχής, κάναμε μια μικρή παράκαμψη και είδαμε την Αγιαρσαλή (Αγία Ιερουσαλήμ). Μέσα σε μια σπηλιά  στα κάθετα βράχια βρίσκεται το παλαιό εκκλησάκι της Αγίας Ιερουσαλήμ με μεγάλη ιστορική αξία, αποτελεί  δε και μπαλκόνι με ανεπανάληπτη θέα.
      Κατηφορίσαμε πολύ απότομα μέσα στο ελατόδασος και διαβήκαμε  μια σάρα, που έφθανε σχεδόν ίσαμε την κοίτη του φαραγγιού. Μια εναέρια γέφυρα μας πέρασε στην απέναντι πλευρά, από την οποία αρχίζει μια πολύ απότομη ανηφόρα.  Φθάσαμε στο  ξωκλήσι του Αι Γιάννη με τοιχογραφίες του 12ου αιώνα, που βρίσκεται σε ένα ξεχωριστό τοπίο. Μια πηγή που είναι δίπλα, μας έδωσε νάμα ζωής με τα κατάκρυα και κρυστάλλινα νερά της. Το τοπίο μέσα στο άγριο - κακοτράχαλο φαράγγι που περάσαμε, ήταν ανέγγιχτο, τα φυτά, τα ζώα, τα πουλιά βρίσκονται σε μια ειρηνική συνύπαρξη με τους λιγοστούς ορειβάτες που περνάνε από εκεί. Η μια εναλλαγή του περιβάλλοντος διαδέχονταν την άλλη και δεν γνωρίζαμε τη θα συναντούσαμε στην επόμενη στροφή. Η όλη πορεία μήκους 11 χιλιομέτρων κράτησε 6 ώρες.
      Κατηφορίσαμε για την Αμφίκλεια, ακολουθώντας ένα μονοπάτι που ελίσσονταν σε μακία βλάστηση με κατσοπρίνια, αγριοτριανταφυλλιές και  αγκαραθιές. Η θέα από το μπαλκόνι που βρίσκεται  πάνω από την  Αμφίκλεια προς τον κάμπο του Βοιωτικού Κηφισού και την ευρύτερη περιοχή, ήταν φανταστική.
      Συναντήσαμε στον  εντυπωσιακό Παρνασσό καταρράχτες, σάρες, σπηλιές, φαράγγια, δάση από έλατα και μυστικά μονοπάτια. Έχει όμως και τις πληγές των μεταλλείων βωξίτη στο δυτικό του τμήμα.
     Ευτυχώς που όλες τις μέρες είχαμε σύμμαχό μας τον καιρό, με υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες από το παρατεταμένο ψιμοκαλόκαιρο.
      Η αντίστροφη μέτρηση για την επιστροφή άρχισε. Το λεωφορείο μας μετέφερε στον Πειραιά, επιβιβαστήκαμε στο πλοίο, το οποίο έβαλε ρότα για την όμορφη Κρήτη μας.
     Όλοι μας γίναμε σοφότεροι σεργιανίζοντας στα  πανέμορφα βουνά της Ρούμελης. Αναπνεύσαμε  καθαρό και αφορολόγητο προς το παρόν αέρα. Ξεχάσαμε έστω και για λίγες μέρες, την  πολύχρονη κρίση που μαστίζει την  πατρίδα μας. Γίναμε κυρίαρχοι του βουνού και ταυτιστήκαμε μαζί του.
     Ευχαριστούμε  πολύ την άξια αρχηγό μας Ζουμπούλι για την διοργάνωση και άψογη εκτέλεση της εκδρομής. Επίσης τον Ορειβατικό Ηρακλείου για την πολύχρονη διαχρονική συνεργασία μας, τέλος τους οδηγούς μας Λουκά και Γιάννη που ταλαιπωρήθηκαν μαζί  μας όλες τις μέρες.-    
        

   
Καταρράχτης Παρνασσού

Αγία Παρασκευή-Κνημίδα

Ανάβαση στον Παρνασσό

Μέγα Ρέμα-Κνημίδας

Ανάβαση στην Κνημίδα

Στην κορφή Αέρας της Κνημίδας

Κορφή Αέρας

Οροπέδιο Κνημίδας

Μαλιακός Κόλπος-Εύβοια

Χαράδρα Βελίτσα-Παρνασσού

Στο χωριό Τιθορέα

Στις πλαγιές του Παρνασσού

Στο ξωκλήσι του Αι Γιάννη

Στον αγωγό άρδευσης

Χαράδρα Βελίστα

Στη θέση Διπόταμα

Στον παράδεισο του Παρνασσού

Η σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου

Λουλούδια στη Βελίστα

Τσίπουρο στην Τιθορέα

Στο φαράγγι Κεραμίδι

Αγία Ιερουσαλήμ στο βράχο

Είναι πολύ παλιό ξωκλήσι

Ορειβατικός Μοιρών

Πάνω στη Σάρα

Το άγριο φαράγγι Κεραμίδι

Απότομη κάθοδος στη Σάρα

Η σάρα από την κάτω μεριά

Διάβαση εναέριας γέφυρας

Ξωκλήσι Αι Γιάννη του 12ου αιώνα

Ολόκληρη η ομάδα στον Αι Γιάννη

Στην Κνημίδα

Λίγο πριν την κορφή του Παρνασσού

Κορφή Λιάκουρα Παρνασσού
 
    

Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2013

ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΙΜΠΡΟΥ




                     ΦΑΡΑΓΓΙ   ΤΗΣ   ΙΜΠΡΟΥ

              Του  Δακανάλη Μανόλη Αντιπροέδρου ΕΟΣ  Μοιρών

              « Τα στενώματα  αυτά με  τους κατακόρυφους βράχους
                                κλείνουν τη θέα προς τον ουρανό » .

        Δύο εκδοχές υπάρχουν για την ονομασία του χωριού Ίμπρος. Η πρώτη αναφέρει, ότι υπήρχε στο ίδιο σημείο αρχαία πόλη με το ίδιο όνομα, η εκδοχή όμως αυτή δεν ευσταθεί, αφού δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά. Η πιο αληθοφανής εκδοχή είναι, ότι στο νησί ΄Ιμπρος στην Τουρκία  ζούσαν 7 αδέλφια, που καταδικάστηκαν σε θάνατο για κάποιο σοβαρό αδίκημα. Η Σουλτάνα είχε γοητευθεί από την ομορφιά τους, με επέμβασή της τους δόθηκε χάρη και υποχρεώθηκαν να φύγουν. Το πλοίο τους ξεμπάρκαρε  στο Λουτρό των Σφακιών και από εκεί βρέθηκαν στην ΄Ιμπρο, όπου ρίζωσαν. Οι ντόπιοι τους αποκαλούσαν « Τσούνηδες »  δηλαδή ξένους, αλλά επειδή ήταν γενναίοι και πάτασσαν τους εχθρούς τους ονόμασαν Παττακούς. Στην ΄Ιμπρο σώζεται  ακόμα το πηγάδι των εφτά αδελφών.( Πηγή: Το Φαράγγι της ΄Ιμπρου του Αντώνη Πλυμάκη).
       Περισσότεροι από τριάντα ορειβάτισσες και ορειβάτες του Ορειβατικού Μοιρών με αρχηγό την Ειρήνη Τζαγκαράκη,  βρεθήκαμε το πρωί της 20ης  Οκτωβρίου 2013 στο ορεινό χωριό ΄Ιμπρος ή Νίμπρος στο Ασκύφου των Σφακιών (780μ), με σκοπό να περπατήσουμε το  πανέμορφο ομώνυμο  φαράγγι  μήκους 8 χιλιομέτρων.
        Το πρώτο μέρος της διαδρομής το Πορόλαγκο ή Παραφάραγγο είναι ομαλό. Το μονοπάτι περνά κάτω από κυπαρίσσια, πρίνους, αζίλακες, αγριοσυκιές, σφεντάμια, λυγαριές, ενώ ο δίκταμος (έρωτας) κρέμονταν στα βράχια και ευωδίαζε το περιβάλλον. Στο μεσοφάραγγο συναντήσαμε τις επιβλητικές Πόρτες, που το πιο στενό τους σημείο είναι 1,60 μέτρα. Τα στενώματα αυτά με τους κατακόρυφους βράχους κλείνουν τη θέα προς τον ουρανό. Προκαλούν εντύπωση οι κυματοειδείς στρώσεις των πετρωμάτων, που μοιάζουν με αραβικές γραφές και τις έχουν ονομάσει « Αραβικά ».
        Στα μέσα του φαραγγιού συναντήσαμε τη Βενετσιάνικη στέρνα, όπου έχει το στέκι του τώρα και πολλά χρόνια ο  Μανούσος από την ΄Ιμπρο. Είναι πολύ φιλόξενος και με ιδιαίτερη καλοσύνη κερνά τους διερχόμενους με ρακή. Το μονοπάτι του φαραγγιού ήταν από καλντερίμι και συνέδεε  παλιά τη Χώρα των Σφακιών με το Ασκύφου.
       Λίγο πιο κάτω δεξιά μια μαρμάρινη πλάκα ενημερώνει τον πεζοπόρο, ότι στη σπηλιά  των Κομηθιανών ή Γυπές που είναι στη ρίζα μεγάλων  κατακόρυφων βράχων, κατέφυγαν τα γυναικόπαιδα του χωριού Κομητάδες το 1867 κατά την επίθεση του Ομάρ Πασά. Το κλάμα όμως ενός μωρού τους πρόδωσε και οι Τούρκοι ξέκαμαν αρκετές δεκάδες, με φωτιές που άναψαν στην είσοδο.
         Το Ι770 στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη στο φαράγγι της Ίμπρου υπήρχε η πρώτη ισχυρή γραμμή άμυνας  των Σφακιανών. Για δύο μέρες κρατήθηκε το φαράγγι  με τα όπλα και με πέτρες που έριχναν από τις παρυφές του οι μαχητές μέσα  και ξέκαναν τους Τούρκους. Την τρίτη μέρα έπεσε  με 300 Σφακιανούς νεκρούς και 1000 Τούρκους.
         Μετά από τρεις ώρες ευχάριστης πεζοπορίας καταλήξαμε στο ιστορικό χωριό Κομητάδες και νοιώσαμε το δροσερό αεράκι του Νότιου Κρητικού Πελάγους. Έξω από το χωριό υπάρχει το μοναστήρι  της Παναγίας της Θυμιανής η «Αγία Λαύρα » της Κρήτης. Εδώ στις 29 Μαΐου του 1821 έγινε επαναστατική συνέλευση των οπλαρχηγών της Κρήτης, μετά από πρόσκληση της καγκελαρίας των Σφακιών. Ακολούθησε μια κατανυκτική  λειτουργία, ο ηγούμενος ευλόγησε τα όπλα των  επαναστατών και κηρύχθηκε η επανάσταση της Κρήτης ενάντια στον Τουρκικό ζυγό.
         Μείναμε κατενθουσιασμένοι, μαγεμένοι από τις ομορφιές του φαραγγιού, καθώς πίσω από κάθε στροφή, υπήρχαν νέες  εκπλήξεις και εναλλαγές του τοπίου. Αρκετοί πήραμε το μπάνιο μας στην αμμώδη παραλία του Φραγκοκάστελλου με τα πεντακάθαρα νερά.- 
                                                               
 
Eντυπωσιακά πετρώματα (Αραβικά)

Προς τιμή των πεσόντων

Έτοιμοι για κάθοδο στο φαράγγι

Αρχή του φαραγγιού

΄Αποψη του φαραγγιού

Ζωή και θάνατος

Στη μέση ο Μανούσος

Στα μέσα του φαραγγιού

Δίκταμος ή έρωτας ενδειμό της Κρήτης

Το φαράγγι στενεύει

Δώσαμε για λίγο ζωή στο δέντρο

Οι  εντυπωσιακές πόρτες

Το πιο στενό σημείο είναι 1,60μ

Οι βράχοι κλείνουν τη θέα στον ουρανό

Μοναδικά πετρώματα(Αραβικά)

Το στέκι του φιλόξενου Μναούσου

Η βενετσιάνηκη στέρνα

Γεύμα και ξεκούραση


Κάτω από την Αψίδα

Στην έξοδο του φαραγγιού

Το φαράγγι από ψηλά.