35η ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΟΡΕΙΒΑΤΏΝ ΣΤΙΣ ΓΟΥΡΝΕΣ ΤΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΟΡΕΩΝ

            35^η Παγκρήτια  Ορειβατική  Συνάντηση 
                  Στις Γούρνες των Λευκών  Ορέων

                                

                      Του Ορειβάτη Δακανάλη Μανόλη

       Από το γραφικό ορεινό χωριό Καρές Αποκορώνου (υψ500μ) που είναι πνιγμένο μέσα στο δάσος από κυπαρίσσια, ορειβάτες από όλη την Κρήτη ανηφορίσαμε  ακολουθώντας  ένα παμπάλαιο μονοπάτι για τη θέση Γούρνες(υψ1150μ). Στην αρχή το μονοπάτι ελίσσονταν μέσα σε μακία βλάστηση και λόγω της απογευματινής πορείας υπήρχε ζέστη. Από τα μέσα όμως της διαδρομής βαδίζαμε με δροσιά σε ένα εντυπωσιακό κυπαρισσόδασος και η όλη πορεία κράτησε περίπου δυο ώρες.

     Οι Γούρνες αποτελούν ένα μαγευτικό λεκανοπέδιο στις βόρειες πλαγιές των Λευκών Ορέων,οι πλαγιές του οποίου είναι  κατάφυτες από  κυπαρίσσια, πρίνους και σφεντάμια. Η περιοχή έχει πολλά μητάτα, κούμους, ενώ πάνω σε ένα ύψωμα δεσπόζει το πέτρινο εκκλησάκι των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Στην περιοχή βρίσκεται ο Χαΐνόσπηλιος με εντυπωσιακούς σταλαγμιτικούς σχηματισμούς  και  το όνομά του προσδίδει κρησφύγετο χαΐνηδων-ανταρτών. Ο Πρόεδρος του ορειβατικού Χανίων αναφέρθηκε στην ιστορικότητα της περιοχής και μας ανακοίνωσε, ότι παλιά στις Γούρνες υπήρχε θερινός οικισμός, που κατοικούνταν από βοσκούς.

       Εδώ στις Γούρνες ο Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων στις 12 και 13 Σεπτεμβρίου  2015  διοργάνωσε την 35^η Παγκρήτια Συγκέντρωση των συλλόγων της Κρήτης. Παράλληλα ο οικοδεσπότης σύλλογος γιόρταζε τα 85^α γενέθλια του (έτος ιδρύσεως 1930). Θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι είναι ένας πάρα πολύ ζωντανός σύλλογος με πολλές δραστηριότητες σε πανελλήνια κλίμακα.

      Με το λυκόφως στα λακιά (επίπεδα χωράφια) της περιοχής κατάφυτα με πράσινο χορτάρι- νεβρίδα στήθηκαν αμέτρητες σκηνές, δημιουργώντας ένα πολύχρωμο παγκρήτιο χωριό από γνωστούς και μη εξαιρετέους ορειβάτες. Ο  ορειβατικός Μοιρών συμμετείχε με 45 άτομα.

      Το φθινοπωρινό λιόγερμα όλο και παραδίδονταν στις πορφυρές γάζες του δειλινού. Τότε άρχισε η καθιερωμένη τελετή προσφωνήσεων και αντιφωνήσεων των εκπροσώπων των συλλόγων και οι ανταλλαγές δώρων. Από την εκπρόσωπο του ορειβατικού Ηρακλείου Κίτσα Βασιλειάδη υποβλήθηκε μια πρόταση, να επαγρυπνούμε ενόψει της εγκατάστασης  ανεμογεννητριών σε όλη την Κρήτη. Οι Σαμαρείτες ήταν παρόντες για κάθε ενδεχόμενο και τους ευχαριστούμε πάρα πολύ.

      Προσφέρθηκε λιτό δείπνο  από κρέας βραστό, πιλάφι, τυρί, κρασί και άλλα εδέσματα. Ακολούθησαν χοροί και τραγούδια με πολύ χαμηλή μουσική από συγκρότημα  της περιοχής.

     Το πρωί προσφέρθηκε επίσης λιτό πρωινό (υπάρχει και η κρίση) από τσάι του βουνού  μαλοτήρα και άλλα εδέσματα. Ο κοσμογυριστής ήλιος βρίσκονταν ήδη μια κονταριά πάνω από την ανατολή και  τότε αμέτρητοι ορειβάτες ακολουθήσαμε ένα λούκι (λαγκό) πάρα πολύ ανηφορικό σχηματίζοντας μια μεγάλη κινούμενη ανθρώπινη αλυσίδα. Ευτυχώς υπήρχε δροσερό αεράκι και μετά από μιάμισης ώρας σκληρής ανάβασης, καθίσαμε στου Βαρσάμου την κορφή (υψ.1.554μ).Η θέα από εκεί πάνω ήταν  μεγάλη τόσο προς τις άγριες κορφές των Λ. Ορέων, Κάστρο, Τροχάρης κλπ, όσο και προς τον Αποκόρωνα, Ακρωτήρι και Χανιά.

       Μόλις άρχισε η επιστροφή μας, μπούκωσε απότομα ο καιρός, ένα πυκνό σύννεφο κάλυψε το βουνό και έριχνε αραιές ψιχάλες.

      Στην επιστροφή προσφέρθηκε κολατσιό, μαζέψαμε τις σκηνές διαλύθηκε το χωριό και άρχισαν οι αποχωρήσεις.

       Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον Ορειβατικό Σύλλογο Χανίων για την άψογη διοργάνωση και ευχόμαστε σε όλους, υγεία, χαρά, πολλές εξορμήσεις και αναβάσεις.-

      

Ορειβάτες Μοιρών

Ο Γιάννης απαγγέλει μαντηνάδες

Γλέντι-χορός

Πρωινό

Μητάτο.

Προς την κορφή Βαρσάμου

Λίγο πριν την κορφή

Κυπαρίσσια

Κορφή Βαρσάμου

Προς την κορφή

Άγριες κορφές Λ. Ορέων.

Στην κορφή του Βαρσάμου

Στην κορφή Βαρσάμου

Κατάβαση με ομίχλη

Οι Γούρνες από ψηλά

Ορειβατικός Μοιρών

Οι σκηνές στήθηκαν

   

Μητάτο

Εκκλησάκι Πέτρου και Παύλου

Από την κατασκήνωση

Λεκανοπέδιο Γουρνών

Ανηφόρα και ζέστη

Φανταστικό τοπίο.

Παμπάλαιο μονοπάτι στο δάσος

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡΟΥ ΔΑΚΑΝΑΛΗΣ

              ΓΙΩΡΓΗΣ ΣΠΥΡΟΥ ΔΑΚΑΝΑΛΗΣ

                                 Γιατρός 
                      Του Δακανάλη Μανόλη πρώην Αγρονόμου

     Ο Γιώργης Σπύρου Δακανάλης γεννήθηκε στα Ανώγεια Μυλοποτάμου το 1884. Ο πατέρας του ήταν o παπάς Σπυρίδος  με επταμελή πολύτεκνη οικογένεια τέσσερα αγόρια και τρία κορίτσια. Όλοι τους δημιούργησαν οικογένειες εκτός από τον Αναστάση, που στις αρχές του 1900 ξενιτεύτηκε στις ΗΠΑ για καλλίτερη τύχη, αρρώστησε όμως και πέθανε.

     Το 1907 όπως ο ίδιος γράφει στα δακτυλογραφημένα απομνημονεύματα του σελ 23, υπήρξε γραμματέας του Δήμου Ανωγείων με δήμαρχο τον Αριστ.  Βρέντζο. Στην καταγραφή των αιγοπροβάτων που έγινε, καταμετρήθηκαν 72.000 αιγοπρόβατα και τουλάχιστο 40.000 αμνοερίφια.

     Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και υπηρέτησε στο στρατό ξηράς ως έφεδρος Ανθυπίατρος για τέσσερα χρόνια 1919-1923. Παντρεύτηκε την Aικατερίνη Τριγώνη από τη Δαμάστα και απέκτησε δυο γιους τον Σπύρο που σπούδασε ιατρική στη Γερμανία και έζησε εκεί μέχρι το θάνατό του το 2010 και το Χρήστο που ήταν αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και κατοικεί στην Αθήνα. Ήταν εξαίρετο μέλος της κοινωνίας των Ανωγείων και του Ηρακλείου, όπου επί πολλά χρόνια ασκούσε το επάγγελμα του γιατρού. Κατά κοινή ομολογία ήταν καταξιωμένος επιστήμονας με μεγάλη φήμη και έχαιρε γενικής εκτιμήσεως.

       Νεαρός συμμετείχε ως εθελοντής  μαζί με άλλους Ανωγειανούς στο Μακεδονικό Αγώνα 1904-1908. Ο γιος του Σπύρος  αναγνώρισε τον πατέρα του στη φωτογραφία Ανωγειανών εθελοντών του Μακεδονικού Αγώνα που του υπέδειξα, στην Αθήνα που συναντηθήκαμε πριν από δέκα πέντε περίπου χρόνια. 

      Το 1916 επήλθε ο Εθνικός διχασμός και με την επικράτηση των Βενιζελικών ακολούθησαν διώξεις των Φιλοβασιλικών-Γουναρικών. Ο γιατρός Γ. Δακανάλης εκτοπίστηκε για 4 χρόνια στην Πελοπόννησο για πολιτικούς λόγους με την  αιτία, ότι συνεπλάκη με ιερέα και τον έπιασε από τα γένια.

       Μετά την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου για οικογενειακούς λόγους εγκαταστάθηκε στο Αρκαλοχώρι, όπου εξασκούσε το επάγγελμα του γιατρού. Στο Αρκαλοχώρι  τον βρήκε η Μάχη της Κρήτης, που για πρώτη φορά παγκοσμίως χρησιμοποιήθηκαν από τον Χίτλερ αλεξιπτωτιστές για κατάληψη του νησιού. Από τότε  όπως ο ίδιος αναφέρει στην από 11-11-1945  έκθεσή του  προς την Ανταρτική Ομάδα Ανωγείων, άρχισε η αντιστασιακή του δράση κατά των Γερμανών. (Η έκθεση βρίσκεται στο αρχείο της Ανταρτικής Ομάδας Ανωγείων  αριθμ.137/45).

       Κλήθηκε υπό του ανθυπολοχαγού Αρχαύλη και προσέφερε τις υπηρεσίες του ως έφεδρος υπίατρος στο σφοδρό βομβαρδισμό του Αρκαλοχωρίου. Στις 26 Μαΐου 1941 ένα γερμανικό αεροπλάνο πολυβόλησε την περιοχή και τραυμάτισε την κόρη του Ερωδιάδου την οποία νοσήλευσε. Επίσης νοσήλευσε  πολλούς διερχόμενους τραυματίες των μαχών του Ηρακλείου, μεταξύ των οποίων τον υπολοχαγό Αριστ.  Πατηρόπουλο και τον ανθυπολοχαγό Μαλαγαρδή.

        Από της 7^ης πρωινής ώρας της 29ης Μαΐου 1941 άρχισε σφοδρός βομβαρδισμός του Αρκαλοχωρίου από γερμανικά αεροπλάνα. Ήταν ο μοναδικός γιατρός στην περιοχή χωρίς νοσοκόμους ή νοσοκόμες προσφέροντας τις υπηρεσίες του στους 20 τραυματίες, κάτω από την βροχή των βομβών. Στο πεδίο της μάχης έπεσαν ηρωικά 12 νεκροί και πέρασαν στο πάνθεο των ηρώων. Όλοι οι κάτοικοι είχαν εγκαταλείψει το χωριό και διασκορπίστηκαν, όπου ο καθένας νόμιζε ασφαλέστερο μέρος για να σωθεί. Μετά την 11^η ώρα σταμάτησαν οι βομβαρδισμοί  και επήλθε ηρεμία στην περιοχή.

       Μεταξύ των τραυματιών όπως ό ίδιος γράφει στην έκθεση του, ήταν ένας Ατσαλάκης ξυλουργός από το Ηράκλειο, ο οποίος υπέκυψε στη συνέχεια στο Νοσοκομείο Ηρακλείου, η κορασίδα του Γεωργίου Παπαδάκη ή Κεντίρη, ο Εμμανουήλ Καρουζάκης, ο δάσκαλος Μεσαριτάκης, ο οποίος υπέκυψε στα τραύματα του μετά από δυο μέρες και ο Νικόλαος Κοσμαδάκης, ενώ δεν ενθυμείται τα ονόματα των υπολοίπων τραυματιών.

      Όπως αναφέρει ο γιατρός στην έκθεση του σαράντα μέρες μετά την υποταγή της Κρήτης, τον κάλεσε στο καφενείο της χήρας  Μαρίας ο Σταθμάρχης Αρκαλοχωρίου Κουραχάνης και τον σύστησε σε ένα γερμανό λοχαγό, ο οποίος έκανε επίταξη κρεάτων για τη γιορτή της άφιξης των κατακτητών στην Κρήτη. Ο  γερμανός λοχαγός κατάγονταν από το Αμβούργο, ήταν γνώστης της ελληνικής γλώσσας και διδάκτωρ της Ελληνικής αρχαιολογίας. Ζήτησε από το γιατρό την ετοιμολογία της λέξης Αρκαλοχώρι και άλλων αρχαιολογικών χώρων της περιοχής, ο οποίος τον πληροφόρησε σχετικά. Τότε ξαφνικά σε αυστηρό και απότομο ύφος ζήτησε από τον Σταθμάρχη να τελειώνει με την επίταξη των κρεάτων. Ο σταθμάρχης του είπε, ότι  στο καφενείο δεν είναι κάτοικοι από το χωριό, αλλά πρόσφυγες από το Ηράκλειο που τα στούκας έκαψαν τα σπίτια τους. Ιδιαιτέρως δε του τόνισε, ότι και του καημένου του γιατρού κατέστρεψαν το σπίτι.

       Τότε σε εγωιστικό και περιφρονητικό ύφος απάντησε, ότι τα στούκας έκαναν τη δουλειά τους.  Στην φράση του αυτή δεν μπορούσε ο γιατρός, να συγκρατήσει τον πόνο, την οργή και με το θάρρος του δικαίου του είπε: « Ναι τα στούκας έκαμαν την δουλειά των, αλλά ημείς που τινά  περί ευρωπαϊκού πολιτισμού γνωρίζομεν, δεν περιμέναμε να έλθουν από κει πάνω οι Γερμανοί και να μας κάμουν αυτά τα χάλια». Επιδεικνύοντας συγχρόνως τα ερείπια  του βομβαρδισμού δια των δακτύλων του.

      Σηκώθηκε αμέσως έβαλε το χέρι του στο πιστόλι και με φωνή επιτακτική και δυνατή του είπε: «Μην πολιτικολογείς». Τα λόγια του γιατρού τα εξέλαβε ως πολιτικολογία, γιατί οι παρευρισκόμενοι γέλασαν και κατά τρόπο τινά επιδοκίμασαν τα λόγια του. Τουλάχιστο για πέντε λεπτά ήταν όρθιος στην ίδια στάση απειλώντας τον γιατρό. Η επίταξη ωστόσο είχε τελειώσει και το θηρίο μπήκε στο αυτοκίνητο και έφυγε.

      Στο Ηράκλειο επέστρεψε τον Οκτώβριο του 1941 και εξασκούσε το επάγγελμα του. Κυνηγημένος από τους Γερμανούς με την απειλή  να εγκαταλείψει  το σπίτι του εντός τριών ημερών, έφυγε από Ηράκλειο το Δεκέμβριο του 1942 και εγκαταστάθηκε στα Ανώγεια, όπου ανέπνευσε τον ελεύθερο και καθαρό αέρα του Ψηλορείτη.

      Η πλήρης καταστροφή των Ανωγείων στις 13-8-1944 που μετατράπηκε σε ολόμαυρη ράχη από τις ορδές των γερμανικών φουσάτων, τον βρίσκει στην Ιερά Μονή Χαλέπας στο Μυλοπόταμο. Ηγούμενος της Μονής ήταν ο Τιμόθεος Δακανάλης, ο οποίος  είχε μετατρέψει το μοναστήρι σε κέντρο διερχομένου ανταρτών και καταδιωκομένων κατοίκων της περιοχής. Εκεί νοσήλευσε το Μανόλη Σπυθούρη ή Νταμπακομανόλη σοβαρά τραυματία του σαμποτάζ της Δαμάστας για ένα μήνα. Νοσοκόμες ήταν η Βιργινία Δακανάλη ή Μιχαλομιχάλενα (μητέρα του γράφοντα) και η Θεονύμφη Δακανάλη – Στρατάκη. Επίσης νοσήλευσε τον Θανάση Δραμουντάνη  τραυματία του σαμποτάζ  της Πυργούς.

       Οι γερμανοί  τα κάποτε θηρία του βορά υποχωρούσαν από Ηράκλειο προς την «Οχυρά θέση των Χανίων». Τότε κλήθηκε από τον στρατιωτικό υπεύθυνο του Μυλοποτάμου ταγματάρχη Γιώργη Βάμβουκα ως γιατρός της ομάδας των ανταρτών και έφθασαν στο Ρέθυμνο.

       Στο μοναστήρι της Χαλέπας παρέμεινε μέχρι τον Αύγουστο του 1945 παρέχοντας δωρεάν ιατρική φροντίδα στους πυροπαθείς κατοίκους των Ανωγείων, της Δαμάστας και όποιο άτομο είχε ανάγκη νοσηλείας στο Μυλοπόταμο και την ευρύτερη περιοχή. Για να επιζήσει την οικογένεια του οι κάτοικοι του έδιναν όσπρια, κηπευτικά, ψωμί, ξύλα για τη φωτιά και ότι άλλο είχαν, γιατί χρήματα δεν υπήρχαν.

       Με την από 14-11-45 δήλωση του ο γιατρός Γ. Δακανάλης προς την Ένωση Πυροπαθών Ανωγείων γνωστοποίησε, ότι δεν επιθυμεί  να πολιτευτεί και μεταξύ των λόγων που επικαλείται, αναφέρει και τα εξής: «πόθος μου διακαείς είναι να ίδω τους Ανωγειανούς ηνωμένους και εις τον Πολιτικόν Αγώνα, όπως και εις τον κατά του εχθρού τοιούτον…… Αυτό φρονώ ότι θα επιτευχθή μόνον δια της εκλογής ενός και μόνου εκπροσώπου του ηρωικού τούτου χωριού…» (Η δήλωση βρίσκεται στο αρχείο της Ανταρτικής Ομάδας Ανωγείων στο φάκελο 1945).

       Όπως προκύπτει από το μητρώο της Αντάρτικης Ομάδας Ανωγείων ο γιατρός Γ. Δακανάλης ήταν μέλος της  με αύξοντα αριθμό μητρώου 7. Επίσης ήταν και ο γιός του Σπύρος με αριθμό 32, ο οποίος ήταν ένοπλος σύνδεσμος στο Ηράκλειο. Πήρε μέρος στη μάχη της Φοινικιάς στις 30-9-1944 και στις συμπλοκές των ελασιτών στο Ηράκλειο στις 30-9-44 και 31-1-45. Και οι δύο τιμήθηκαν και παρασημοφορήθηκαν από το Γενικό Επιτελείο Στρατού ως αντιστασιακοί κατά των Γερμανών.

       Το Ελληνικό Κράτος με το από 29-11-1947 Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ Α 227/47) αναγνώρισε την κοινότητα Ανωγείων σε Δήμο ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ. Παράλληλα απένειμε τον  Πολεμικό Σταυρό Α΄ Τάξεως στο Δήμο  για την αντίσταση κατά των γερμανών και το ολοκληρωτικό ολοκαύτωμα των Ανωγείων. Πρώτος δήμαρχος ορίστηκε ο Καπετάν Μιχάλης Ξυλούρης ή Χριστομιχάλης, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου ο γιατρός Γιώργης Σπυρ. Δακανάλης και μέλη του συμβουλίου οι Βασίλης  Εμμαν. Καλλέργης, Μιχάλης Γεωργ. Δακανάλης, Χαράλαμπος Ιωάν. Κουνάλης, Κώστας Βασ. Κεφαλογιάννης, Γιώργης Μιχ. Μανουράς, Σωκράτης Δημ. Σαλούστρος και Γιώργης Ιωάν. Χαιρέτης.

     Ο Γιώργης Δακανάλης γιατρός έχει γράψει την πολύτιμη  ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΩΓΕΙΩΝ  λίγο πριν από το θάνατο του στις 23 Μαρτίου 1963. Η κηδεία του έγινε στα Ανώγεια Μυλοποτάμου με τις δέουσες τιμές, στην οποία είχε παραβρεθεί ο γράφων.-

     

                                                      Μοίρες   8 Σεπτεμβρίου 2015

                                                     

Καθιστοί αριστ.Γιατρός Γ.Δακανάλης, ηγούμενος Τιμ.Δακανάλης,Κωσταντής Δακανάλης, όρθιοι αριστ. Γιάνης Δακανάλης ή Γιωργρογιάννης, Δημήτρης Δακανάλης, Θεμιστοκλής Δακανάλης, Μανόλης Δακανάλης. Η φωτογραφία είναι πριν από τον  Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Παπάς Σπυρίδος, η σύζυγο του Αικατερίνη και ο γιος τους Αναστάσης

Στο Μακεδονικό Αγώνα, ο γιατρός είναι στην πίσω σειρά όρθιος έκτος από αριστερά