ΙΔΗ: ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ

ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΤΗΣ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ

Του ορειβάτη Δακανάλη Μανόλη

Η χερσόνησος της Σπιναλόγκας βρίσκεται στον κόλπο του Μεραμπέλου με συνολικό μήκος 5,2 χιλιόμετρα και μέγιστο πλάτος 2,2 χιλ. Στο πιο στενό σημείο της βρίσκεται ο ισθμός του Πόρου ή Ελούντας, που ενώνει τη χερσόνησο με την Ελούντα, η οποία σήμερα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά θέρετρα της Ελλάδας. Κατά τη Μινωική περίοδο στη θέση της Ελούντας άκμασε η αρχαία πόλις Ολούς.

Κατά τη διάρκεια της Κρητικής Πολιτείας ένας Γάλλος ναύαρχος την περίοδο 1897-98 έβαλε τους ναύτες, έσκαψαν τον ισθμό του Πόρου, άνοιξαν κανάλι με τοξωτή γέφυρα για να περνούν οι βάρκες από τον κόλπο της Ελούντας στον κόλπο του Μεραμπέλου. Η γέφυρα αυτή έχει χαλάσει και κατασκευάστηκε τσιμεντένια.

Στις 4 Μαρτίου 2018 ο Ορειβατικός Ηρακλείου με αρχηγό την Νανά Κουτσανδρέου και πάνω από εξήντα ορειβάτες συναντήσαμε πριν τον ισθμό τις παλιές αλυκές, που σήμερα έχουν μετατραπεί σε ένα σπουδαίο υδροβιότοπο.

Μετά τον ισθμό του Πόρου συναντήσαμε παλαιούς πέτρινους ανεμόμυλους και λίγο πιο πέρα υπάρχουν τα ερείπια παλιάς Βασιλικής του 5^ου αιώνα με ψηφιδωτά.

Η πορεία συνεχίστηκε αριστερά σε χωματόδρομους και κατά το μεγαλύτερο μέρος σε παλιά Μινωικά μονοπάτια, που βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Στο διάβα μας συναντήσαμε μικρούς ελαιώνες, πολλά μετόχια με πεζούλες, τράφους, αλώνια και εγκαταλειμμένους σιταγρούς. Επειδή η χερσόνησος είναι άνυδρη, κάθε μετόχι έχει και το δικό του σαρνίτσι (δεξαμενή). Η χλωρίδα αποτελείται από χαρουπιές, κυπαρίσσια, σκίνους, θυμάρια, ασπαλάθους, αγκαραθιές και αποτελεί πλούσιο βοσκότοπο, στον οποίο ενδιαιτώνται αιγοπρόβατα.

Η ανατολική ακτογραμμή έχει πολλά κάθετα άγρια βράχια και σχηματίζονται μεγάλοι και μικροί όρμοι. Στο βορειοανατολικό μέρος του μεγαλύτερου όρμου πάνω σε μικρό ύψωμα βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Φωκά, την οποία έκτισαν προς τιμή του βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, που ελευθέρωσε την Κρήτη το 961 από τους Άραβες. Το εκκλησάκι έχει ανακαινιστεί πριν από αρκετά χρόνια.

Κάτω από το εκκλησάκι του Αγίου Λουκά που βρίσκεται στη δυτική μεριά του παραπάνω όρμου, είναι κρυμμένη μια από τις ωραιότερες παραλίες της Κρήτης με λευκή άμμο και καταγάλανα νερά. Στην είσοδο του όρμου βρίσκεται το νησάκι της Κολοκύθας ή Βρυονήσι, στο οποίο φωλιάζουν οι γλάροι της περιοχής. Η παραπάνω παραλία φιλοξενεί τους καλοκαιρινούς μήνες αμέτρητους τουρίστες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι μεταφέρονται με μικρά τουριστικά σκάφη ή πάνε με τα πόδια από την Ελούντα και απολαμβάνουν το μεγαλείο της φύσης. Στην παραλία αυτή βρίσκονται τα ερείπια Βασιλικής του 5^ου αιώνα.

Στο βορειότερο σημείο της χερσονήσου φιγουράρει το μικρό νησάκι της Σπιναλόγκας ή Καλυδών, που στα λατινικά ονομάστηκε «Σπίνα Λούγκα», δηλαδή «Μακρύ Αγκάθι».

Το νησί αυτό αποτελούσε το ακροτελεύτιο βόρειο τμήμα της χερσονήσου, το οποίο έκοψαν οι Ενετοί το 1526, έγινε ισθμός και δημιούργησαν το νησάκι της Σπιναλόγκας, πάνω στο οποίο έκτισαν το 1579 το διάσημο και απόρθητο φρούριο της Σπιναλόγκας. Το φρούριο παρέμεινε στην κατοχή τους και μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669, το οποίο κατέκτησε ο Καπουδάν πασάς το 1715. Ως το 1903 στη μικρή αυτή καστροπολιτεία ζούσαν Τούρκοι, τη θέση των οποίων πήραν οι λεπροί με απόφαση της Κρητικής Πολιτείας. Η Σπιναλόγκα έγινε συνώνυμο του κοινωνικού αποκλεισμού.

Κάθε καλοκαίρι το νησί της Σπιναλόγκας κατακλύζεται με χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο, τους οποίους μαγνητίζει, η ιστορία, η αρχιτεκτονική δομή του φρουρίου και η μεγάλη του φωτογένεια.

Η θερμοκρασία ήταν περίπου 25 βαθμούς κελσίου αρκετά υψηλή λόγω εποχής, ενώ η ορατότητα περιορισμένη λόγω της αιωρούμενης σκόνης από την Αφρική.

Η πορεία μας πάνω στη χερσόνησο ήταν κυκλική, αρκετά ενδιαφέρουσα, διδακτική, εντυπωσιακή και είδαμε περισσότερα από ότι υπολογίζαμε. Διανύσαμε 12 χιλιόμετρα και μας πήρες 4 ώρες καθαρής πορείας.-

ΠΗΓΕΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Θεοχάρη Δετοράκη σελ.270.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Μ. Σταματελάτου, σελ. 157.

Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ.

Κρητικό Πανόραμα τεύχος 11^ο.

ΑΝΑΚΑΛΥΨΤΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗ του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης σελ. 52